મહર્ષિ વિશ્વામિત્ર | vishwamitra story in gujarati

મહર્ષિ વિશ્વામિત્ર (સંસ્કૃત: विश्वामित्र, viśvā-mitra) એ પ્રાચીન ભારતના સૌથી પૂજનીય ઋષિઓમાંના એક છે. એક નજીકના દૈવી વ્યક્તિ, તેમને ગાયત્રી મંત્ર સહિત ઋગ્વેદના મોટાભાગના મંડલા 3 ના લેખક તરીકે પણ શ્રેય આપવામાં આવે છે. પુરાણોમાં એવો ઉલ્લેખ છે કે પ્રાચીનકાળથી માત્ર 24 ઋષિઓ જ ગાયત્રી મંત્રનો સંપૂર્ણ અર્થ સમજી શક્યા છે અને આ રીતે તેઓ ગાયત્રી મંત્રની સંપૂર્ણ શક્તિ ધરાવે છે. વિશ્વામિત્ર પ્રથમ અને યાજ્ઞવલ્ક્ય છેલ્લા માનવામાં આવે છે. તેમના રાજ્ય અને શાહી દરજ્જાનો ત્યાગ કરતા પહેલા, બ્રહ્મઋષિ વિશ્વામિત્ર એક રાજા હતા, આમ તેમણે રાજર્ષિ અથવા ‘શાહી ઋષિ’નું બિરુદ જાળવી રાખ્યું હતું.

ઈતિહાસ:-

ઐતિહાસિક રીતે, મહર્ષિ વિશ્વામિત્ર ગાધીના એક ઋગ્વેદિક ઋષિ હતા, જેઓ ઋગ્વેદના મંડલા 3નાં મુખ્ય લેખક હતા. મહર્ષિ વિશ્વામિત્રને જમદગ્નિ ભાર્ગવ દ્વારા શીખવવામાં આવ્યું હતું. તેઓ ભરત આદિવાસી રાજા સુદાસના પુરોહિત હતા, જ્યાં સુધી તેમની જગ્યાએ વસિષ્ઠ ન આવ્યા હતા. તેમણે વિપાશ અને સુતુદ્રી નદીઓ, જે હાલમાં બિયાસ અને સતલજ તરીકે ઓળખાય છે,  પાર કરવામાં ભારતવાસીઓને મદદ કરી. પછીના હિંદુ ગ્રંથોમાં, વિશ્વામિત્ર અને વસિષ્ઠ વચ્ચે લાંબા સમયથી ઝઘડો છે, અને વિદ્વાનોએ જણાવ્યું છે કે તેઓ ઐતિહાસિક રીતે ભરત પુરોહિતની સ્થિતિને લઈને ઝઘડો ધરાવતા હતા. ઋગ્વેદ પછીના સાહિત્યમાં મહર્ષિ વિશ્વામિત્ર એક પૌરાણિક ઋષિ બને છે.

વિશ્વામિત્રના જીવન સાથે સંબંધિત મોટાભાગની વાર્તાઓ વાલ્મીકિ રામાયણમાં વર્ણવવામાં આવી છે. વિશ્વામિત્ર પ્રાચીન ભારતમાં એક રાજા હતા, જેને કૌશિક વંશ (કુશના વંશજ) પણ કહેવામાં આવે છે, અને તે અમાવસુ વંશના હતા. વિશ્વામિત્ર મૂળ કન્યકુબ્જ (હાલનું કન્નૌજ)ના રાજા હતા. તે એક પરાક્રમી યોદ્ધા હતો અને કુશ નામના મહાન રાજાનો પૌત્ર હતો. વાલ્મીકિ રામાયણ, બાલાકાંડનું ગદ્ય 51, વિશ્વામિત્રની વાર્તાથી શરૂ થાય છે:

કુશ નામનો એક રાજા હતો. બ્રહ્માનો માનસપુત્ર અને કુશનો પુત્ર કુશનભ શક્તિશાળી અને ખરેખર ન્યાયી  હતો. ગાધી નામથી ખૂબ જ પ્રસિદ્ધ વ્યક્તિ કુશનભનો પુત્ર હતો અને ગાધીનો પુત્ર આ મહાન તેજસ્વી ઋષિ વિશ્વામિત્ર છે. મહર્ષિ વિશ્વામિત્રએ પૃથ્વી પર શાસન કર્યું અને આ મહાન-પ્રતાપી રાજાએ હજારો વર્ષો સુધી રાજ્ય પર શાસન કર્યું.

જન્મ:-

સત્યવતીના લગ્ન રિચિકા તરીકે ઓળખાતી વૃદ્ધ વ્યક્તિ સાથે થયા હતા, જે ભૃગુની જાતિમાં સૌથી આગળ હતા. સત્યવતીની માતા રુચિકા બ્રાહ્મણના ગુણો ધરાવતો પુત્ર ઈચ્છતી હતી અને તેથી તેણે સત્યવતીને એક ચારુ આપ્યું, જે તેણે આ ઉદ્દેશ્ય સિદ્ધ કરવા માટે તૈયાર કર્યું હતું. તેમણે સત્યવતીની માતાને તેમની વિનંતી પર ક્ષત્રિયના પાત્ર સાથે પુત્રની કલ્પના કરવા માટે બીજી ચારુ પણ આપી. પરંતુ સત્યવતીની માતાએ એકાંતમાં સત્યવતીને તેની ચારુની તેની સાથે અદલાબદલી કરવા કહ્યું. આના પરિણામે સત્યવતીની માતાએ વિશ્વામિત્રને જન્મ આપ્યો અને સત્યવતીએ પરશુરામના પિતા જમદગ્નિને જન્મ આપ્યો, જે યોદ્ધાના ગુણો ધરાવતા વ્યક્તિ હતા. ગ્રંથો અનુસાર મહર્ષિ વિશ્વામિત્રનો જન્મ કારતક સુદ ત્રીજનાં દિવસે થયો હોવાનું મનાય છે.

ઋષિ વશિષ્ઠ સાથે સંઘર્ષ:-

મહર્ષિ વશિષ્ઠ પાસે દૈવી-ગાય સુરભિ/કામધેનુ હતી. અઅ ગાય વ્યક્તિ જે ઈચ્છે તે બધું જ આપી શકતી હતી. એકવાર રાજા કૌશિક (વિશ્વામિત્ર) એ ગાયને જોઈ અને તેને રાખવાની ઈચ્છા કરી. તેણે વશિષ્ઠને તેને સોંપવા કહ્યું પરંતુ વશિષ્ઠે એમ કહીને ના પાડી દીધી કે તે ખરેખર દેવોની છે અને તેની નહીં. રાજા કૌશિક તેના ઘમંડને કારણે ક્રોધિત થઈ ગયો અને તેણે તેના તમામ બળ સાથે વશિષ્ઠ પર હુમલો કર્યો. પરંતુ તે વશિષ્ઠની તપસ્યા અને સુરભિનાં સર્જિત સૈનિકોની શક્તિથી પરાજિત થયો હતો, અને વામદેવ દ્વારા બચાવી લેવામાં આવ્યો હતો. તેણે વામદેવને પૂછ્યું કે, “વશિષ્ઠ તેને એકલા કેવી રીતે હરાવી શકે?”

વામદેવે તેમને કહ્યું કે, “આ વસિષ્ઠના “બ્રહ્મર્ષિ” તરીકેની તેમની તપસ્યાને કારણે થયું છે.” કૌશિક ત્યારે વશિષ્ઠની જેમ “બ્રહ્મર્ષિ” મેળવવા માંગતો હતો. વામદેવના માર્ગદર્શનમાં તપસ્યા કરીને રાજા કૌશિક વિશ્વામિત્ર બન્યા. એક અથડામણમાં, મહર્ષિ વિશ્વામિત્રએ રાજા હરિશ્ચંદ્રને ગરીબ બનવાનો શ્રાપ આપ્યો. ઋષિ વશિષ્ઠ તેની મદદ કરવા માટે પોતે પક્ષી બનીને તેની સાથે ગયા. ઋષિ-મુનિઓ વચ્ચે હિંસક અથડામણના આવા ઘણા કિસ્સાઓ હતા અને કેટલીકવાર, સૃષ્ટિના દેવ બ્રહ્માએ દરમિયાનગીરી કરવી પડી હતી.

અન્ય કથા:-

ઋષિ વશિષ્ઠ વિશ્વામિત્રની આખી સેનાને તેમની મહાન રહસ્યવાદી અને આધ્યાત્મિક શક્તિઓના સરળ ઉપયોગ દ્વારા, માત્ર ‘ૐ’ ઉચ્ચારણનો શ્વાસ લઈને નાશ કરે છે. ત્યારબાદ વિશ્વામિત્ર શિવને પ્રસન્ન કરવા માટે ઘણા વર્ષો સુધી તપસ્યા કરે છે, જે તેમને આકાશી શસ્ત્રોનું જ્ઞાન આપે છે. તે ગર્વથી ફરી વશિષ્ઠના આશ્રમમાં જાય છે અને વશિષ્ઠ અને તેના સંન્યાસનો નાશ કરવા માટે તમામ પ્રકારના શક્તિશાળી શસ્ત્રોનો ઉપયોગ કરે છે. તે વશિષ્ઠના હજાર પુત્રોની હત્યામાં સફળ થયો પરંતુ વશિષ્ઠ પોતે નહીં. ગુસ્સે ભરાયેલા વશિષ્ઠ તેના બ્રહ્મદંડને બહાર લાવે છે. બ્રહ્માની શક્તિથી રંગાયેલી લાકડાની લાકડી. તે વિશ્વનાં સૌથી શક્તિશાળી શસ્ત્ર, બ્રહ્માસ્ત્રનો ઉપયોગ કરે છે. વશિષ્ઠ પછી વિશ્વામિત્ર પર હુમલો કરવાનો પ્રયાસ કરે છે, પરંતુ દેવો દ્વારા તેનો ક્રોધ શાંત થઈ જાય છે. વિશ્વામિત્રને અપમાનિત કરવામાં આવે છે જ્યારે વશિષ્ઠ તેમના સંન્યાસને પુનઃસ્થાપિત કરે છે.

મેનકા દ્વારા તપ ભંગ:-

મેનકાનો જન્મ દેવો અને અસુરો દ્વારા સમુદ્ર મંથન દરમિયાન થયો હતો અને તે ઝડપી બુદ્ધિમત્તા અને જન્મજાત પ્રતિભા ધરાવતી વિશ્વની સૌથી સુંદર અપ્સરાઓમાંની એક હતી. મેનકાને પરિવારની ઈચ્છા હતી. પોતાની તપસ્યા અને તેના દ્વારા પ્રાપ્ત કરેલી શક્તિને કારણે, વિશ્વામિત્રએ દેવતાઓને ડરાવી દીધા અને બીજું સ્વર્ગ બનાવવાનો પ્રયાસ પણ કર્યો. ઈન્દ્ર, વિશ્વામિત્રની શક્તિઓથી ગભરાઈને, મેનકાને સ્વર્ગમાંથી પૃથ્વી પર મોકલી અને તેને લલચાવવા અને તેનું ધ્યાન તોડવા માટે. મેનકાએ વિશ્વામિત્રની વાસના અને જુસ્સાને સફળતાપૂર્વક ઉશ્કેર્યો. તે વિશ્વામિત્રનું ધ્યાન તોડવામાં સફળ થઈ.

જો કે, મેનકા તેમની સાથે સાચા પ્રેમમાં પડી હતી અને તેમને એક બાળકીનો જન્મ થયો હતો જે પાછળથી ઋષિ કણ્વના આશ્રમમાં મોટી થઈ હતી. તેનું નામ શકુંતલા પાડવામાં આવ્યું હતું. પાછળથી શકુંતલા રાજા દુષ્યંતના પ્રેમમાં પડે છે અને ભરત નામના બાળકને જન્મ આપે છે. પાછળથી ઋષિ વિશ્વામિત્ર મેનકાને તેમનાથી હંમેશ માટે અલગ થવાનો શ્રાપ આપ્યો, કારણ કે તે પણ મેનકાને પ્રેમ કરતા હતા. તેઓ જાણતા હતા કે મેનકાએ તેમના પ્રત્યેના તમામ ખોટા ઈરાદાઓ ઘણા સમય પહેલા જ ગુમાવી દીધા હતા. 

રંભાને શાપ અને બ્રહ્મર્ષિનું બિરુદ:-

વિશ્વામિત્રની અપ્સરા રંભાએ  પણ કસોટી કરી હતી. આથી તેને વિશ્વામિત્ર દ્વારા શ્રાપ આપવામાં આવ્યો હતો.

રંભાને શ્રાપ આપ્યા પછી, વિશ્વામિત્ર 1000 વર્ષથી પણ વધુ ગંભીર તપસ્યા કરવા હિમાલયના સૌથી ઊંચા પર્વત પર જાય છે. તે ખાવાનું બંધ કરે છે અને તેના શ્વાસને એકદમ ઘટાડે છે. ઈન્દ્ર દ્વારા તેમની ફરીથી કસોટી કરવામાં આવે છે, જે એક ગરીબ બ્રાહ્મણ તરીકે ખોરાકની ભીખ માંગતો હોય છે. જેમ કૌશિક કેટલાક ચોખા ખાઈને ઘણા વર્ષોના ઉપવાસ તોડવા માટે તૈયાર હોય છે. કૌશિક તરત જ ઈન્દ્રને પોતાનો ખોરાક આપે છે અને તેનું ધ્યાન ફરી શરૂ કરે છે. કૌશિક પણ આખરે તેના જુસ્સામાં નિપુણતા મેળવે છે, ઈન્દ્રના કોઈપણ પરીક્ષણ અને મોહક દખલથી ઉશ્કેરવાનો ઈનકાર કરે છે.

હજારો વર્ષોની સફરની અંતિમ પરાકાષ્ઠા પર કૌશિકની યોગિક શક્તિ ચરમસીમાએ છે. આ સમયે બ્રહ્મા, ઈન્દ્રની આગેવાની હેઠળના દેવોના વડા તરીકે, કૌશિકને ‘બ્રહ્મર્ષિ’નું નામ આપે છે અને તેમની અમર્યાદિત કરુણા માટે તેમને વિશ્વામિત્ર અથવા બધાના મિત્ર તરીકે નામ આપે છે. તે પછી વશિષ્ઠને મળવા જાય છે. એવો રિવાજ હતો કે, જો કોઈ ઋષિને કોઈ સમકક્ષ અથવા શ્રેષ્ઠ વ્યક્તિ દ્વારા અભિવાદન કરવામાં આવે, તો ઋષિ પણ તે વ્યક્તિને નમસ્કાર કરશે. જો ઋષિનું અભિવાદન કોઈ નીચી વ્યક્તિ દ્વારા કરવામાં આવ્યું હોય, તો ઋષિ ફક્ત તેમને આશિર્વાદ આપશે. શરૂઆતમાં, જ્યારે વિશ્વામિત્રએ હૃદયમાં નવા બ્રહ્મર્ષિ હોવાના ગર્વ સાથે વશિષ્ઠનું અભિવાદન કર્યું ત્યારે ઋષિ વશિષ્ઠએ તેમને આશિર્વાદ આપ્યા.

અચાનક બધા અભિમાન અને ઈચ્છાઓ વિશ્વામિત્રના હૃદયમાંથી નીકળી ગયા અને તેઓ સ્વચ્છ અને સ્પષ્ટ બ્રહ્મ ઋષિ બન્યા. જ્યારે મહર્ષિ વિશ્વામિત્ર વિદાય માટે પાછા ફર્યા, ત્યારે વશિષ્ઠને હૃદય પરિવર્તનનો અહેસાસ થયો અને વિશ્વામિત્રને નમસ્કાર કરવા આગળ વધ્યા. વિશ્વામિત્રને પણ વશિષ્ઠ દ્વારા અપનાવવામાં આવે છે અને તેમની દુશ્મનાવટનો તરત જ અંત આવે છે.

ત્રિશંકુ:-

બીજી વાર્તા મહર્ષિ વિશ્વામિત્ર માટે જાણીતી છે તે સ્વર્ગ અથવા સ્વર્ગના પોતાના સંસ્કરણની રચના છે, જેને ત્રિશંકુ સ્વર્ગ કહેવાય છે. જ્યારે એક ગૌરવપૂર્ણ રાજા ત્રિશંકુએ તેમના ગુરુ વશિષ્ઠને તેમના પોતાના શરીરમાં સ્વર્ગમાં મોકલવા કહ્યું, ત્યારે ગુરુએ જવાબ આપ્યો કે શરીર સ્વર્ગમાં જઈ શકતું નથી. ત્યારે રાજા ત્રિશંકુએ વશિષ્ઠના સો પુત્રોને તેને સ્વર્ગમાં મોકલવા કહ્યું. પુત્રો એમ માનતા હતા કે તેમના પિતાએ ના પાડ્યા પછી ત્રિશંકુ તેમની પાસે આવવો જોઈએ નહીં. આથી તેઓ રોષે ભરાયા અને ત્રિશંકુને ચંડાલ બનવાનો શ્રાપ આપ્યો. ત્રિશંકુ એક વ્યક્તિમાં રૂપાંતરિત થઈ ગયો હતો જેમાં શરીર રાખથી મઢેલું હતું, કાળા વસ્ત્રો પહેરેલા હતા અને લોખંડના દાગીના પહેર્યા હતા. તેની પ્રજા તેને ઓળખી ન શકવાને કારણે તેને રાજ્યમાંથી હાંકી કાઢવામાં આવ્યો. તેમના વનવાસમાં, ત્રિશંકુ ઋષિ વિશ્વામિત્રને મળ્યો, જેઓ તેમને મદદ કરવા સંમત થયા.

મહર્ષિ વિશ્વામિત્રએ એક મહાન બલિદાન અને ધાર્મિક વિધિઓનું આયોજન કરીને દેવોને પ્રાર્થના કરી કે તેઓ ત્રિશંકુને સ્વર્ગમાં સ્વીકારે. એક પણ દેવે જવાબ આપ્યો નહીં. આથી  ક્રોધિત વિશ્વામિત્રએ તેમની યોગ શક્તિનો ઉપયોગ કર્યો અને ત્રિશંકુને સ્વર્ગમાં જવાનો આદેશ આપ્યો. ચમત્કારિક રીતે ત્રિશંકુ આકાશમાં પહોંચ્યો અને ત્યાંથી તે સ્વર્ગમાં પહોંચ્યો, જ્યાં તેને ઈન્દ્ર દ્વારા પાછળ ધકેલી દેવામાં આવ્યો. આનાથી વધુ ગુસ્સે થઈને, વિશ્વામિત્રએ ત્રિશંકુ માટે બીજા બ્રહ્માંડની રચના શરૂ કરી. જ્યારે બૃહસ્પતિએ તેને રોકવાનો આદેશ આપ્યો ત્યારે જ તેણે બ્રહ્માંડ પૂર્ણ કર્યું હતું. જો કે ત્રિશંકુ તેમના માટે બનાવેલ સ્વર્ગ દ્વારા સંપૂર્ણ રીતે આગળ વધ્યો ન હતો. તે આકાશમાં સ્થિર અને ઊંધો રહ્યો અને નક્ષત્રમાં પરિવર્તિત થયો, જે હવે ક્રક્સ તરીકે ઓળખાય છે. એક નવા બ્રહ્માંડની રચનાની પ્રક્રિયામાં, મહર્ષિ વિશ્વામિત્રએ તેમની તપસ્યાથી મેળવેલી તમામ તપનો ઉપયોગ કર્યો હતો. આથી ત્રિશંકુની ઘટના પછી વિશ્વામિત્રએ બ્રહ્મર્ષિનો દરજ્જો પ્રાપ્ત કરવા અને વશિષ્ઠના સમકક્ષ બનવા માટે ફરીથી તેમની પ્રાર્થના શરૂ કરવી પડી.

હરિશ્ચંદ્ર/અંબરીષાનું બલિદાન:-

તપસ્યા કરતી વખતે, કૌશિક શુનશેપા નામના છોકરાને મદદ કરે છે જેને તેના માતાપિતાએ વરુણને ખુશ કરવા માટે હરિશ્ચંદ્ર/અંબરીષાના યજ્ઞમાં બલિદાન આપવા માટે વેચી દીધો હતો. રાજાનો પુત્ર રોહિત બલિદાન આપનાર બનવા માંગતો નથી, જેમ કે મૂળ વરુણને વચન આપવામાં આવ્યું હતું, તેથી યુવાન શુનશેપાને લેવામાં આવે છે. એક બરબાદ અને ભયભીત શુનશેપા કૌશિકના પગે પડે છે, અને તેની મદદ માટે વિનંતી કરે છે. કૌશિક શુનશેપાને ગુપ્ત મંત્રો શીખવે છે. છોકરો સમારંભમાં આ મંત્રો ગાય છે, ઈન્દ્ર અને વરુણ દ્વારા આશિર્વાદ મળે છે અને અંબરીષાની વિધિ પૂર્ણ થાય છે. 

અન્ય એક વાર્તા મુજબ, શુનશેપા મહર્ષિ વિશ્વામિત્રનો પુત્ર હોય છે જે ખોવાઈ ગયો છે. જ્યારે વિશ્વામિત્ર ભારતનો રાજકુમાર હતો (કૌશિક) – અને તેનું નામ વિશ્વરથ હતું, ત્યારે દુશ્મન રાજા શમ્બર દ્વારા તેનું અપહરણ કરવામાં આવ્યું હતું. ત્યાં શમ્બરની પુત્રી ઉગ્રા વિશ્વરથના પ્રેમમાં પડે છે. ઉગ્રા રાજકુમાર વિશ્વરથને તેની સાથે લગ્ન કરવા માટે રાજી કરે છે. વિશ્વરથના સારા પાત્રને જોઈને શમ્બર પણ લગ્ન માટે સંમત થાય છે. લગ્ન પછી તરત જ ભરત શમ્બર સામે યુદ્ધ જીતે છે. જ્યારે તેઓ તેમના રાજકુમાર વિશ્વરથને જીવતા મળ્યા ત્યારે તેઓ આનંદ અનુભવે છે પરંતુ તેઓ ઉગ્રાને તેમની ભાવિ રાણી તરીકે સ્વીકારી શક્યા નહીં કારણ કે તે અસુર છે. ઉગ્રાને સૂરમાં રૂપાંતરિત કરવા માટે, વિશ્વરથ ગાયત્રી મંત્ર બનાવે છે, પરંતુ લોકો હજી પણ તેને સ્વીકારવાનો ઈન્કાર કરે છે.

ટૂંક સમયમાં તે એક પુત્રને જન્મ આપે છે, પરંતુ પુત્રને ક્રોધિત લોકોથી બચાવવા માટે, મહાન સ્ત્રી ઋષિ લોપામુદ્રા બાળકને છુપાયેલા સ્થાને મોકલે છે. લોપામુદ્રા અને વિશ્વરથના ઉદાસી માટે, લોકો ઉગ્રાને મારી નાખે છે. પણ પુત્રનો ઉદ્ધાર થયો, વિશ્વરથના જ્ઞાન વિના આ બાળક જુવાન થાય છે અને તે અંબરીષા એટલે કે રાજા હરિશ્ચંદ્રના સમારોહમાં પોતાનું બલિદાન આપવા આવે છે.

શ્રી રામના શિક્ષક:-

હિન્દુ મહાકાવ્ય રામાયણમાં, મહર્ષિ વિશ્વામિત્ર રામ અને તેમના ભાઈ લક્ષ્મણના ઉપદેશક છે. રામ અયોધ્યાના રાજકુમાર છે, અને ભગવાન વિષ્ણુના સાતમા અવતાર માનવામાં આવે છે. મહર્ષિ વિશ્વામિત્ર તેમને દેવશાસ્ત્ર અથવા આકાશી શસ્ત્રોનું જ્ઞાન આપે છે. તેમને અદ્યતન ધર્મમાં તાલીમ આપે છે અને તાડકા, મારીચ અને સુબાહુ જેવા શક્તિશાળી રાક્ષસોને મારવા માટે માર્ગદર્શન આપે છે. તે તેમને રાજકુમારી સીતા માટે સ્વયંવર સમારોહમાં પણ લઈ જાય છે, જે રામની પત્ની બને છે.

કાર્યો:-

મહર્ષિ વિશ્વામિત્રને ગાયત્રી મંત્ર મળ્યો હોવાનું કહેવાય છે. તે ઋગ્વેદના સુક્તમાંથી એક શ્લોક છે (મંડલા 3.62.10). ગાયત્રી એ વૈદિક મંત્રનું નામ છે જેમાં શ્લોક રચાયો છે. ગાયત્રી મંત્રનો વૈદિક સાહિત્યમાં ખૂબ જ વ્યાપકપણે ઉલ્લેખ કરવામાં આવે છે. ગાયત્રી મંત્ર એ હિંદુ ધર્મમાં યુવાન પુરુષો માટે ઉપનયન વિધિનો એક મહત્વપૂર્ણ ભાગ છે અને દ્વિજ પુરુષો દ્વારા તેમના દૈનિક ધાર્મિક વિધિઓના ભાગરૂપે લાંબા સમયથી પઠન કરવામાં આવે છે. આધુનિક હિંદુ સુધારણા ચળવળોએ મહિલાઓ અને તમામ જાતિઓને સમાવવા માટેના મંત્રની પ્રથાનો ફેલાવો કર્યો અને તેનું પઠન હવે વ્યાપક છે. આનો મુખ્ય શ્રેય પંડિત શ્રીરામ શર્મા આચાર્ય અને તેમનાં ધર્મપત્નીને ફાળે જાય છે.

વંશજો:-

મહર્ષિ વિશ્વામિત્રને અલગ-અલગ સ્ત્રીઓથી ઘણા બાળકો હતા. મધુછંદા ઋગ્વેદના ઘણા સ્તોત્રોના રચયિતા પણ હતા. મહાભારત અનુસાર, પ્લાસ્ટિક સર્જરીના જનક એવા સુશ્રુત તેમના પુત્રોમાંના એક હતા. માધવીમાંથી જન્મેલા અષ્ટક તેમના રાજ્યના અનુગામી હતા. શકુંતલાનો જન્મ મેનકા નામની અપ્સરાથી થયો હતો. તે ભરતની માતા હતી, જે એક શક્તિશાળી સમ્રાટ તેમજ કુરુ રાજાઓના પૂર્વજ બન્યા હતા. કૌશિક અથવા વિશ્વામિત્ર ગોત્રના બ્રાહ્મણો દાવો કરે છે કે તેઓ મહર્ષિ વિશ્વામિત્રના વંશજ હતા. વિશ્વામિત્ર, અગમદર્શન, કૌશિક વિશ્વામિત્ર, દેવરતા, ઈવતાલા વિશ્વામિત્ર, અષ્ટક કૌશિક બ્રાહ્મણોના મુખ્ય ગોત્રોમાંનું એક છે.

વિશ્વામિત્ર પર આધારિત ફિલ્મ અને ટીવી સિરિયલ:-

મહર્ષિ વિશ્વામિત્રને તમિલ ફિલ્મ રાજા ઋષિમાં બતાવવામાં આવ્યા છે જેમાં શિવાજી ગણેશન ઋષિનું પાત્ર ભજવે છે. તેલુગુ ફિલ્મ બ્રહ્મર્ષિ વિશ્વામિત્રમાં વિશ્વામિત્ર બતાવવામાં આવ્યા છે. ટીવી શો વિશ્વામિત્ર ઈ. સ. 1995માં બ્રહ્મર્ષિ વિશ્વામિત્રની વાર્તા પર બનાવવામાં આવ્યો છે. મહર્ષિ વિશ્વામિત્રની ભૂમિકા મુકેશ ખન્નાએ ભજવી છે. 

મનીષ વાધવા અભિનીત સ્ટાર પ્લસ પર પ્રસારિત થતા શો સિયા કે રામમાં મહર્ષિ વિશ્વામિત્ર બતાવવામાં આવ્યા છે. ટીવી શો પિયા અલબેલા પણ મેનકા અને મહર્ષિ વિશ્વામિત્રની ક્લાસિક લવ સ્ટોરી પર આધારિત છે, જેને નરેન અને પૂજાની આસપાસ ફરતી આધુનિક સમયની લવ સ્ટોરી તરીકે દર્શાવવામાં આવી છે. વિશ્વામિત્ર ટીવી શ્રેણી શનિમાં પણ દેખાય છે.

લેખિકા:- શ્રીમતી સ્નેહલ રાજન જાની

આ ૫ણ વાંચો:-

1. કબીર સાહેબનું જીવન ચરિત્ર
2. સંત તુકારામનું જીવનચરિત્ર
3. દુર્વાસા ઋષિ નું જીવનચરિત્ર
4. સ્વામી વિવેકાનંદ જીવન અને સંદેશ
5. આર્યભટ્ટ વિશે માહિતી

હું આશા રાખું છું કે તમને અમારો મહર્ષિ વિશ્વામિત્ર નું જીવનચરિત્ર (vishwamitra story in gujarati) વિશેનો લેખ ખૂબ જ ગમ્યો હશે. અમે આવા મહાન વ્યક્તિઓનાં જીવન વિશે રોચક માહિતી એમનાં જીવનચરિત્રો દ્વારા અમારા બ્લોગ પર પ્રકાશિત કરતાં રહીશું. જો તમને ખરેખર કંઈક નવું જાણવા મળ્યું હોય અને આ લેખ ઉપયોગી બન્યો હોય તો તમારા મિત્રો સાથે share કરવાનું ભૂલશો નહીં. તમારી એક like, comment અને share અમને વધુ લખવાની અને તમને અવનવી માહિતી પૂરી પાડવા માટે પ્રેરકબળ આપે છે.