ભારત રત્ન એવોર્ડ PDF યાદી | Bharat Ratna award list in Gujarati

ભારત રત્ન ભારતનો સર્વોચ્ચ નાગરિક પુરસ્કાર છે જે અસાધારણ રાષ્ટ્રીય સેવા માટે એનાયત કરવામાં આવે છે. આ સેવાઓમાં કળા, સાહિત્ય, વિજ્ઞાન, જાહેર સેવા અને રમતગમતનો સમાવેશ થાય છે. પહેલા રમતગમતનો તેમાં સમાવેશ કરવામાં આવેલ ન હોતો જે બાદમાં યાદીમાં સમાવિષ્ટ કરવામાં આવેલ. આ સન્માન 2 જાન્યુઆરી 1954 ના રોજ ભારતના તત્કાલિન રાષ્ટ્રપતિ રાજેન્દ્ર પ્રસાદ દ્વારા સ્થાપિત કરવામાં આવ્યો હતો.

અન્ય અલંકરણોની જેમ, આ સન્માનનો પણ નામ સાથે શીર્ષક તરીકે ઉપયોગ કરી શકાતો નથી. શરૂઆતમાં આ સન્માન મરણોત્તર આપવાની કોઈ જોગવાઈ ન હતી, પરંતુ વર્ષ 1955માં આ જોગવાઈ પાછળથી ઉમેરવામાં આવી. જેના કારણે મૃત્યુ પછી પણ આ સન્માન લોકોને મળવા લાગ્યું છે. અત્યાર સુધી આ સન્માન 12 લોકોને મરણોત્તર આપવામાં આવ્યું છે, પરંતુ સુભાષ ચંદ્ર બોઝને જાહેર કરાયેલ સન્માન પાછું ખેંચી લીધા બાદ મરણોત્તર સન્માન મેળવનારા લોકોની સંખ્યા 11 ગણી શકાય. એક વર્ષમાં વધુમાં વધુ ત્રણ વ્યક્તિને જ ‘ભારત રત્ન’ આપી શકાય છે.

પદ્મ વિભૂષણ, પદ્મ ભૂષણ અને પદ્મશ્રીને અન્ય પ્રતિષ્ઠિત નાગરિક સન્માનોની શ્રેણીમાં નામ આપી શકાય છે. મેડલની મૂળ ડિઝાઈન 35 મીમીનો ગોળાકાર સુવર્ણ ચંદ્રક હતો જેની સામેની બાજુએ સૂર્ય હતો, ઉપર હિન્દીમાં ભારત રત્નનો શિલાલેખ, નીચે માળા અને પાછળની બાજુએ રાષ્ટ્રીય પ્રતીક અને મુદ્રાલેખ હતું. બાદમાં આ મેડલની ડિઝાઈનને તાંબાના પીપલના પાન પર ચમકતા પ્લેટિનમ સૂર્યમાં બદલી દેવામાં આવી હતી. તેની નીચે ચાંદીમાં લખેલું છે – ‘ભારત રત્ન’ અને તેને ગળામાં સફેદ ફીત પહેરાવવામાં આવે છે.

સરકારે અત્યાર સુધીમાં 41 લોકોને ભારત રત્નથી સન્માનિત કર્યા છે. ચક્રવર્તી રાજગોપાલાચારીને સૌ પ્રથમ 1954માં ભારત રત્ન એનાયત કરવામાં આવ્યો હતો. સમાજના દરેક વર્ગના લોકો આ યાદીમાં સામેલ છે. અત્યાર સુધી રમત જગતમાંથી કોઈ આ સન્માન મેળવી શક્યું નથી, પરંતુ સચિન તેંડુલકર આ સન્માન મેળવનાર પ્રથમ ખેલાડી બન્યા હતા.

ભારત રત્ન એવોર્ડ મેળવારની યાદી (Bharat Ratna award list in Gujarati)

Sr No	Year	Name
1	1954	સી. રાજગોપાલાચારી
2	1954	ડૉ. સર્વપલ્લી રાધાકૃષ્ણન
3	1954	સી. વી. રામન
4	1955	ભગવાન દાસ
5	1955	એમ.વિશ્વેસવરીયા
6	1955	જવાહરલાલ નેહરુ
7	1957	ગોવિંદ બલ્લભ પંત
8	1958	ધોંડો કેશવ કર્વે
9	1961	બિધાનચંદ્ર રોય
10	1961	પુરુષોત્તમ દાસ ટંડન
11	1962	રાજેન્દ્ર પ્રસાદ
12	1963	ઝાકિર હુસૈન
13	1963	પાંડુરંગ વામન કાણે
14	1966	લાલ બહાદુર શાસ્ત્રી
15	1971	ઈન્દિરા ગાંધી
16	1975	વી.વી.ગીરી
17	1976	કે. કામરાજ
18	1980	મધર ટેરેસા
19	1983	વિનોબા ભાવે
20	1987	ખાન અબ્દુલ ગફાર ખાન
21	1988	એમ.જી.રામચંદ્રન
22	1990	બી.આર.આંબેડકર
23	1990	નેલ્સન મંડેલા
24	1991	રાજીવ ગાંધી
25	1991	વલ્લભભાઈ પટેલ
26	1991	મોરારજી દેસાઈ
27	1992	અબુલ કલામ આઝાદ
28	1992	જે.આર.ડી. ટાટા
29	1992	સત્યજીત રે
30	1997	ગુલઝારીલાલ નંદા
31	1997	અરુણા અસફ અલી
32	1997	એ.પી.જે અબ્દુલ કલામ
33	1998	એમ. એસ. સુબ્બુલક્ષ્મી
34	1998	ચિદમ્બરમ સુબ્રમણ્યમ
35	1999	જયપ્રકાશ નારાયણ
36	1999	પંડિત રવિ શંકર
37	1999	અમર્ત્ય સેન
38	1999	ગોપીનાથ બોરદોલોઈ
39	2001	લતા મંગેશકર
40	2001	બિસ્મિલ્લા ખાન
41	2009	ભીમસેન જોષી
42	2014	સી.એન.આર.રાવ
43	2014	સચિન તેંડુલકર
44	2015	મદન મોહન માલવિયા
45	2015	અટલ બિહારી વાજપેયી
46	2019	પ્રણવ મુખર્જી
47	2019	નાનાજી દેશમુખ
48	2019	ભૂપેન હજારિકા